Coraz większa powszechność oktenidyny w leczeniu zapalenia błony śluzowej gardła może być żywym dowodem na to, że w terapii tego częstego schorzenia królować powinny nie tylko doustne leki przeciwbólowe i przeciwzapalne oraz aerozole, ale również antyseptyki np. w postaci pastylek do ssania. Dlaczego? Poniżej informacje o oktenidynie, kationowo czynnym antyseptyku o udowodnionej skuteczności [1].
- Oktenidyna wykazuje działanie wirusobójcze, bakteriobójcze i grzybobójcze. Nie należy jednak do grupy antybiotyków, tylko antyseptyków, co ma kluczową zaletę: w przypadku antyseptyków drobnoustroje nie wytwarzają bowiem oporności. Ma to kolosalne znaczenie w dobie kampanii nawołujących do ochrony antybiotyków [2].
- Substancja ta wykazuje aktywność wobec szczepów gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus), w tym groźnych szczepów MRSA (Methicillin-resistant Staphylococcus aureus) [1,2,3]. Jak dowiedziono, dość często mogą one kolonizować gardło oraz migdałki podniebienne, i przyczyniać się do rozwoju procesów zapalnych. Wśród innych drobnoustrojów wrażliwych na oktenidynę wymienia się: bakterie wytwarzające tzw. biofilm, wirus HSV czy Candida albicans [2,4,5].
- Mechanizm działania oktenidyny polega m. in. na reakcji z polisacharydami ściany komórkowej drobnoustrojów i uszkodzeniu ich układów enzymatycznych, czego konsekwencją jest śmierć mikroorganizmu [1,6].
- Więcej o mechanizmie działania oktenidyny w filmie.
- Skuteczność oktenidyny została udowodniona w badaniach klinicznych. W jednym z nich, przeprowadzonym na próbie 740 pacjentów z zapaleniem gardła i migdałków (w tym 87 chorych w wieku od 12 do 17 lat) wykazano, że oktenidyna cechuje się istotnie wyższą skutecznością i bezpieczeństwem w porównaniu do grupy placebo [1].
- Efekt terapeutyczny jest szybszy niż w przypadku leków doustnych. Inną przewagą w stosunku do leków ogólnoustrojowych jest lokalnie znacznie wyższe stężenie substancji czynnej [7].
- Co więcej - w ocenie ekspertów, oktenidyna wykazuje wyższą skuteczność na błonach śluzowych niż inne antyseptyki miejscowe jak chociażby chlorheksydyna. Dlatego też powinna być traktowana jako lek z wyboru do stosowania miejscowego na błony śluzowe [7,8].
- Oktenidynę można kojarzyć z preparatami przeciwzapalnymi i znieczulającymi. Potęguje to ich działanie i zwiększa komfort pacjenta poprzez szybsze łagodzenie dolegliwości [7].
- Oktenidyna dostępna jest w polskich aptekach w różnych postaciach. Jedyną na rynku w postaci pastylek do ssania jest lek wydawany z przepisu lekarza, Octeangin. Dla dorosłych oraz dzieci powyżej 12 roku życia [1].
- Wskazania do stosowania leku Octeangin to krótkotrwałe uzupełniające leczenie błony śluzowej jamy ustnej i gardła, z objawami takimi jak ból, zaczerwienienie i obrzęk [1].
Podsumowanie:
Realizując receptę na Octeangin przekaż pacjentowi jak należy lek stosować:
- jedną pastylkę twardą powoli rozpuścić w jamie ustnej co 2-3 godziny
- maksymalna dawka wynosi 6 pastylek twardych na dobę [1].
Gdy zapalenia gardła dotknie Ciebie lub Twoją rodzinę miej na uwadze, że będąc farmaceutą możesz wystawić na niego e-receptę w programie gabinet.gov.pl
90% infekcji wśród dorosłych wywołanych jest przez infekcje wirusowe, gdzie nie ma potrzeby stosowania antybiotykoterapii [8].
Artykuł powstał we współpracy z M.C.M Klosterfrau Healthcare Sp. z o.o.
Opracował zespół zatrzymajpacjenta.pl
Piśmiennictwo:
- Charakterystyka Produktu Leczniczego Octeangin
- Głodkowska-Mrówka. Jak leczyć zapalenie gardła w dobie antybiotykooporności? Kurier Medyczny 2019
- Junka A i wsp.: „Efficacy of antiseptics containing povidone-iodine, octenidine dihydrochloride and ethacridine lactate against biofilm formed by Pseudomonas aeruginosa and Staphylococcus aureus measured with the novel biofilm-oriented antiseptics test; Int Wound J 2014; 11:730-734
- Junka A: „Nowoczesne antyseptyki – definicje, obszar zastosowania, mechanizmy działania i oporności”; Forum Zakażeń 2010;1(3–4):43–51
- Ghannoum MA i wsp.: „Antimycotic effects of octenidine and pirtenidine”; Journal of Antimicrobial Chemotherapy (1990), 25, 237-245
- Marta Katkowska i wsp. Rola Staphylococcus aureus w nawracającym zapaleniu migdałków podniebiennych u pacjentów poddawanych tonsillektomii. Otorynolaryngologia 2016, 15(4)
- Ernest Kuchar. Miejscowe leczenie zapaleń gardła. Puls Medycyny
- Hryniewicz W. (red.): Ostre zapalenie gardła i migdałków podniebiennych. W: Rekomendacje postępowania w pozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego. Wyd. Narodowy Instytut Leków 2016: 45-63.
Skrócona informacja o leku Octeangin:
Nazwa: Octeangin. Skład: Każda pastylka twarda zawiera 2,6 mg dichlorowodorku oktenidyny (Octenidinum dihydrochloridum). Substancje pomocnicze, które mają istotne znaczenie dla właściwego stosowania produktu leczniczego: Każda pastylka twarda zawiera 2,57 g izomaltu. Postać farmaceutyczna: pastylki twarde. Wskazanie: Krótkotrwałe uzupełniające leczenie zapalenia błony śluzowej jamy ustnej i gardła z typowymi objawami, takimi jak ból, zaczerwienienie i obrzęk. Octeangin jest wskazany do stosowania u dorosłych i młodzieży w wieku od 12 lat. Dawkowanie: Dorośli i młodzież w wieku od 12 lat - jedną pastylkę twardą powoli rozpuścić w jamie ustnej co 2-3 godziny. Maksymalna dawka wynosi 6 pastylek twardych na dobę. Sposób podawania: na błonę śluzową jamy ustnej. Przeciwwskazania: Nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek substancję pomocniczą. Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności: Jeśli objawy utrzymują się przez ponad 4 dni zaleca się ponowną diagnostykę i ocenę leczenia. Wyłącznie do stosowania krótkotrwałego. Octeangin zawiera w pastylce twardej 2,57 g izomaltu (E 953) jako substytut cukru. Wartość energetyczna izomaltu to 2,3 kcal/g. Izomalt może działać lekko przeczyszczająco. Pacjenci z rzadkimi dziedzicznymi zaburzeniami związanymi z nietolerancją fruktozy, nie powinni przyjmować tego produktu leczniczego. Działania niepożądane: Zaburzenia układu immunologicznego: Częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych): reakcje alergiczne. Zaburzenia żołądka i jelit: Częstość nieznana (częstość nie może być określona na podstawie dostępnych danych): podrażnienie błony śluzowej jamy ustnej i żołądka, takie jak zaburzenia smaku, suchość w jamie ustnej, niestrawność, nudności lub ból brzucha. Podmiot odpowiedzialny: M.C.M. Klosterfrau Healthcare sp. z o.o., ul. Hrubieszowska 2, 01-209 Warszawa, Polska. Pozwolenie na dopuszczenie do obrotu wydane przez URPL nr: 24919. Kategoria dostępności: Rp – Produkt leczniczy wydawany z przepisu lekarza. Opracowano na podstawie Charakterystyki Produktu Leczniczego z datą 2.11.2020 r.