Wapń, magnez, cynk i żelazo – znane zapewne z zajęć chemii nieorganicznej jako pierwiastki dwuwartościowe – to także jedne z najpowszechniejszych składników suplementów diety. Ich stosowanie – choć często niezbędne, aby utrzymać w organizmie właściwy poziom minerałów – może jednak grozić powikłaniami. W jakich przypadkach?
Na przykład, jeśli w czasie suplementacji diety, pacjent jednocześnie stosuje antybiotyki z grupy fluorochinolonów.
Jak wskazują badania farmakokinetyczne, pierwiastki te zmniejszają wchłanianie fluorochinolonów nawet o 80 proc., co tym samym grozi niemal całkowitą utratą skuteczności stosowanej antybiotykoterapii.
Konsekwencją tej niekorzystnej zależności może być postęp zakażenia bakteryjnego lub/i zwiększenie ryzyka jego nawrotu w niedalekiej przyszłości.
Dlaczego taka interakcja w ogóle ma miejsce? Otóż, pierwiastki te razem z chinolonami tworzą w przewodzie pokarmowym trwałe związki kompleksowe, które tylko w niewielkim stopniu przechodzą z jelita do krążenia ogólnego.
Co istotne, interakcja ta dotyczy wszystkich antybiotyków należących do tej grupy – począwszy od popularnej ciprofloksacyny (leczenie zakażeń dróg moczowych i biegunki bakteryjnej, w tym biegunki podróżnych!), na lewofloksacynie i moksifloksacynie (coraz popularniejsza w terapii anginy paciorkowcowej!) kończąc.
Czy farmaceuta ma wpływ na występowanie tej niekorzystnej zależności? Ma, i to ogromny.
Jakich informacji udzielić pacjentowi, który realizuje receptę na ciprofloksacynę?
Oto 6 wskazówek dla pacjenta, który realizuje receptę na ciprofloksacynę (lub inny fluorochinolon):
- Jeśli pacjent w trakcie realizacji recepty, poprosi o suplement diety z magnezem, cynkiem, wapniem lub żelazem, zapytaj czy rzeczywiście istnieje konieczność jego stosowania w trakcie antybiotykoterapii.
- Jeśli istnieje, poinformuj o zasadzie maksymalnego odstępu czasowego pomiędzy suplementem, a antybiotykiem.
- Zwróć uwagę na pacjentów leczonych z powodu anemii. Żelazo będące składnikiem leków na niedokrwistość także może wchodzić w interakcje z fluorochinolonami
- Zwróć również uwagę na pacjentów skarżących się na zgagę lub niestrawność. Środki zobojętniające stosowane w leczeniu tych objawów również mogą niekorzystnie wpływać na wchłanianie antybiotyków fluorochinolonowych
- Poinformuj, aby pacjent nie popijał tych antybiotyków mlekiem, jogurtem lub kefirem. Zasada ta tyczy się również innych produktów mlecznych. Zawierają one przecież spore ilości wapnia.
- Jeśli pacjent nie może obejść się bez mleka, poinformuj o zasadzie maksymalnego odstępu czasowego pomiędzy przyjęciem antybiotyku, a spożyciem produktu bogatego w wapń.
Czas na puentę:
Jeśli wydajesz jakikolwiek antybiotyk z grupy fluorochinolonów, zawsze poinformuj o możliwej interakcji z produktami zawierającymi wapń, magnez, cynk i żelazo.
Pamiętaj, że pierwiastki te mogą występować nie tylko w żywności i w suplementach diety, ale również w niektórych lekach.
Przygotował zespół zatrzymajpacjenta.pl